Senin, 16 September 2013



                           Sejara ni oppunta  guru martonja alias oppu gumara
                                                BAB I  Hata patujolo.
   1.Tarombo ni Oppunta Oppu Gumara.
           Asa boi paihut – ihuthon sejara ni Oppunta Oppu Gumara ,jumolo ma pinatorang taringot tu tarombona mamungka sian Opunta Tuan Sogar.
          Ia Oppunta Oppu Gumara tolu marhaha maranggi ima : 1.Oppu Gumara.
2.Oppu Talan
3.Oppu ni Harian II.
          Ibotona 3 ima : 1.Si boru Sapean muli tu Siagian di Bariba Tali.
                                   2. Si boru Atur muli Panaluksuk marga Marpaung sian Marpaung bagasan.
                                   3.Siboru Pinabun muli tu Pandahar marga  Sitorus di lumban Nabolon.
         Asa tangkas botonnta pinatudu do dison tarombo sian mulai Oppunta Tuan Soga
                                                                                 Tuan sogar ripena 9 halak

                                         
                                        

                                                                                                                                                   
                
  
     Si br pinabun
     Si br atur
Si br tapean
Pu ni harian ii
Pu tuan jojor×br nainggolan
Text Box: Pu ni harian i ×br butar2 Text Box: Guru mangaraja× br torus Text Box: Manurung simamora boru-boru Text Box: Rj pardemban Text Box: Guru pangajian Text Box:  Rj siperek ×br sitorus Text Box: Pu pungutan Text Box: purajum Text Box: Paliang×br sitanggang Text Box: Rj natotar×br nainggolan     1                  2                      3                     4                     5                     6                      7                        8                       9                      10






1                                                                                                                                                                                                                                             
  pamulha×br
2

Op.gumara ×

    Pu talan
         Punjung MAS
   OP TUAN JOJOJORII
  Op.Tuan jojor II
       Pun Jinujung
  Pun Jaga Uluan
      PanaNggara
           1                                       2                                  3                                                                                                                                                 
                                                                                                                                                                                                                                           



 PALIANG X BR TANGGANG

 
2.Tarombo ni Paliang.









        PU HASOHOTAN
          PANAMBANG


Text Box:         ULAM NI AJIText Box:        JOMBIT NI AJI
 








           BAB II.Oppu Gumara marmusu dohot Paliang.
             A.Bonsir ni parmusuon ni Oppu si Gumara dohot Paliang.
          ± 200 Taon nasalpu manang taon 1800 M.Oppunta Guru Martonja alias Oppu Si Gumara mulai marmusu dohot Paliang.(oppung tuana).
 Anak ni Paliang 2 halak,ima:1.Op Hasohotan. 2. Panambang.Anak ni Op Hasohotan  3 halak ;anak ni Panambang 9 halak ima :1. Ulam ni aji.2.Jombit ni Aji.3.dna

  Tardok ma Oppunta Paliang sada datu tandang na tardok indokna ditingki haboionna,na boi pahabang losung gaja
     Jala Ompunta Guru Martonja di uju i dang diboto manang aha ,soganda holan mangaradoti ulaon naporlu tu hangoluan siapari,jala tardok ma ibana datu paruma-uma,jala marhombar jabu dohot Paliang.Oppunta Guru Martonja, ripena dua,ima Sonaklan Br Sitorus sian Silamosik dohot Tor na Godang Br Nainggolan sian Lumban nainggolan. Jala di tingki i opunta Oppu Tuan Jojor nunga parjolo mauja tu situmandok, situmalin,tu tano haroburanna.alai ianggo oppunta boru nainggolan mangolu dope,gabe marlomo-lomo ma Paliang tu nasida nasaripe,lumobi tu Oppunta Guru Martonja sai marganti soring ma Paliang nasaripe mangido marsali eme tu oppunta Guru Martonja asa adong balanjo ni nasida nasaripe sian taon tu taon ndang digarar utangna.Molo ro Oppunta martunggu utang tu nasida be ,alusna ba lompiti ma jolo jari-jari nitanganmi nigarar pe dung masa gotilon naroon,sai boti be ma alus ni nasida be,hape jumpa gotilon so ra manggarar utangna.
       Di nasahali roma sahalak sian anak  ni Paliang marsali eme tu Oppunta  Guru Martonja ninna ma; Ua lehon ma husali ememi asa adong balanjo nami rap dohot angka anakkonnami,nunga anturaparon hamisomangan!Ninna.
Jadi ninna oppunta ma mangalusi ba tung lomo-lomomu do!Ia hatamu marsali,hape dung jumpa sipaha tolu ndada ra manggarar utangmu,ba sandok garar jolo utangmu jala ula haumam asa adong allangonmu!Unang ma sai lalap dipartandangan hamu somalo sanga mangula juma ,sai manandanghon hadatuaon hamu somarlapatan gabe anturaparon hamu somangan,ianggo sahalion tung so olo be ahu mangalehon hamu marsali,nda ise hatobanmu mangula allangonmu! Ninna oppunta Guru Martonja..
          Mulak ma marsali Paliang jala marungut-ungut,huhut muruk-muruk , jala mandarse.Hinorhon ni nasodilehon marsali martuptup ma nasida nasaripe laho mambunu Oppunta Guru Martonja.Ala godang do horbo ni oppunta , dituntuni nasida nasaripe ma pabolak amak hira mareak tiur ari di alaman dohot di baba ni bara ni jabu.
          Dungi tuat ma Opunta sian jabu laho parungkar horbo,diida ma naung dipabolak amak di alaman dohot di baba ni bara;Ninna ma: Amak ni ise do on da ….! Duduk hamu on asa boi huparukkar horbo on sian bara !Hape pintor dialusi Paliang ma ibana;Ninna mandok: bahen ememi tu amak i asa dijomur hami asa adong pangannonnami nasaripe,ai nunga anturaparon hami somangan!
     Dialusi Oppunta Guru Martonja ma : Hata - hata marsali so hea digarar hamu utangmuna nasailelengon siantaon tu taon somarna mottop hamu mandok marsali , jala dang diboto hamu ila maradophon donganmu jolma.Santopap bohi ido si boto ila,bolak do tanggurung dang di boto ila!Nadidia do bohimu ditanggurungmuna do?  Molo so olo hamu manduduk amakmunaon ba pasombu ma asa huparungkar horboon ninna,jala laos di parukkar ma horbo i sian bara jala gabe didegei horbo i ma amak na pinabolak ni Paliang i.Hinorhon ni i muruk ma Paliang nasaripe masidok hatana be,jala adong ma na mandebali horboi mattat hau ni unte bolon namarsuga-suga,jala adong mandebali mantat andalu,dohot lan na asing dope.Pola do mangguki horbo na nidebalanna i.Hinorhon ni i didok oppunta ma tu nasida be.Da..gaaa!Tung na so adat naso uhum do binahenmuna,tung debalan mu pinahan soaha manang dia salana ingkon bahenonmuna songon i,nasojadi do tatapon mu rupani pinahan dihamu andigan sogot!Namanuan bulu do hamu dilapang-lapang ni babi,mangulahon naso uhum do hamu mangulahon naso jadi,molo na adat ni ulahonmu na adat do dapot mu sian Oppu Mulajadi,Molo na so uhum ni ulahonmu,tagamonmu ma hona toru ni Oppunta Mulajadi.Jala oppunta Mulajadi do donganmu mardabu-dabu.
Ba!Lamu marmuruk ma nasida na saripe tu oppunta gabe di lombuti ma ibana jala disarat-sarat sahat tu harbangan ni huta i,(Harbangan nihuta i najolo ima parispisan ni jabu ni Oppu si Oloan,rasi sahat tu sadari on dang tubuan duhut-duhut bogas ni panaratan ni oppuntai,holan simarsambang sambang do natubu dapot disi).Ro do angka anggina nadua mangurupi ibana alai ndang tolap nasida mangalo ala nitorop ni nasaripei.Ai 11 halak alo ni natolu halak.Dung hira naung dianggam nasida naung mate Guru Martonja laos ditadingkon nasida ma ibana  disi.Hape dungi pintor hehe ma ibana laos martabuni di sokkor ni ruma bolon ala ni biarna mida Paliang/ nasaripe.Dung mangulon manang sangombas didulo ma tuharbangan i ,hape diida dang disi be ibana,dillului   ma ibana tu jabuna alai dang dapotsa,sai ditilik omppunta do sian sokkor manang na songon dia parulaan ni nasida laho martahi naeng manodos ibana.
    









B.Mula ni  hariara nabolon di Parbagasan Banjar ganjang Janji Matogu.
                Andalu bintatar                                   
                                                   Gbr 1.I : Hariara parulu balangan na gabe alatan (partanda ) di pomparan ni oppunta                                                                                                            ima andalu aos-aos hau  bintatar na sinuan ni Oppunta Oppu Gumara andorang so laho
                                                                  majalang songon alatan dioppunta boru paboa namangolu manang mate ibana di parjalangan.
                                                                          Tubu do andalui gabe bintatar ,alai gabe mate ma bintatar i, ala tubu hariara di dangkana ,
                                                                  sai martantan ma hariarai jala tantanna do gabe bonana.
                                                                          Molo dibuat ranggasnape, diboan tu jabu ro do ulok nabirong tu
                                                                  jabu martunggu asa dipaulak ranggas i tu hapeahanna hinan,saleleng so dipaulak dang olo
                                                                        ulok i morot sian jabu ni na mambuat i.jala molo adong marompas dangka ni hariara i ,olo ma na adong
                                                                        mate pinompar ni natua-tua i;molo nametmet do dangkana na masuak ,dakdanak ma na naneng mate i,
                                                                        molo nabalga dangkana namasuak i na magodang ma nalaho mate pinaboa ni i.

         Di borngin ni ari manghatai ma oppunta dohot ripena naduai, akkup ni i, inanta pangintubu,rap dohot anggina nadua i,ninna ma:Ai mate ma ahu ra pusaon ni halak i nasaripe,antong tumagon ma ahu laho marjalang padao rimas ni nasida tu ahu,manang dia pe na masa tung saguru di Debata do.
  Alai adong do sada partanda siingotonmuna ale inang!Huhut dibuat ma sada andalu aos-aos , hau bintatar; molo tubu ma andalu on sinuanhon ,ba na mangolu ma ahu diparjalangan,alai molo so tubu do andalu on namate ma ahu disi,jala molo martumbur dohot marbulung ,ima tanda na hipas do ahu di parjalangan,alai molo pirang-pirangon do bulungna namarsahit ma ahu disi.Dungi dipantikhon ma andalu hau bintatar i di pudi ni ruma bolon nasida.Ima partanda siingoton ni soripadana nadua i songon ingot-ingot,jala ihot-ihot ni haholongon parsaripeon ni nasida.
       Sai marpiar-piar do rimas ni Paliang na ingkon  do todosonna oppunta laos pusaonna asa mate.
      Tarbortik ma barita tu angka ibotona natolu ,ima si Br Tapean di Baribatali,Siboru Atur(si Gulang Papene) di Marpaung Bagasan,Siboru Pinabun di Lbn Na Bolon,ala ni i mardos tahi ma nasida natolu laho palua ibotonai sian panodoson ni Paliang.Diboan Panaluksuk ma hodana sian marpaung bagasan,laos pajumpang di holbung naoto (Holbung na oto ima sada dolok na adong di gomburan jonok ni Ht Gurgur Janjimatogu) ma nasida natolu na marpariban.Alai ianggo si br Pinabun manigor ma tu huta Parbagasan naeng palua siraja ibotna.(Molo boru do naro tu huta ni amana nangpe marbada angka amana ,ndang boi dihahuape boru i,ala hombar tu adat dohot uhum boru do si boan dame).Tarsongon na dipaula so diboto ibana do nanaeng todoson ni Paliang si siraja ibotnai unang di boto Paliang . Jala dipaula ma na masihol ibana mida inongna dohot siraja ibotna i ,jala dipapos rohana huhut mardalan hira sogira tudia .Dung sahat ibana di huta tardijouhon ma ;:Ai di jabu do ho inong !ninna .Alai ndang adong mangalusi ibana . Ala ni i pintor  diintehon Paliang nasaripe i do aha na naeng si ulahononna dirimpu manigor mijur Oppunta Guru Martonja sian jabu.
   Ianggo Oppunta sai manginsugut ma buni di para-para ditoru ni amak na adong disi.Dungi  nankok ma  si Boru Pinabun tu jabu manigor tu para-para huhut manganguk bobar;ninna ma: Nanggo buruk-buruk ni rere ni damang on pe huboan diau, molo tung todosonmu ma hape damangi!Alai dihalaputi ma dipamasuk oppunta tubagasan bahul-bahul nabolon,namarisi ulos dohot takkuluk haumasan,dungi dilaputi ma dohot rere nasomalo tudia be bahenon,jala didabuhon sian para-para,huhut didok: Nanggo buruk - buruk  ni rere ni damang on hu boan diau ale.e.e among songon  parsiholan !Tung jadipe lomo-lomom di pinungka ni damang ba tung roham ma, alai unang ma orai ahu mamboan nahu patuat on.
     Di na laho tuat si boru Pinabun sian sokkor pintor ro do paliang manjonoki rere nanidabunnai,Aha do on?Ninna huhut di tullang mantat mundi-mundina , alai humalaput ma si Br Pinabun manghutti rere  na mansai borat i tu harbangan jala na onding sian simalolong ni Paliang ,diparuar ma siraja ibotna isian bagas rere i,  laos malua ma ibana sian panodoson  ni Paliang. Marlojongi ma ibana mandapothon laena tu holbung na oto , naung maima-ima hian disi ( laena: Panaluksuk Marpaung dohot Pandahar Sitorus,laena Siagian tarpulik do sian nasida songon manuluthon aha nanaeng ulhononon ni Paliang). Alai  diboto Paliang nasaripe i  ma naung maporus oppunta dihatiha i sian jabu ,hinorhon ni i gabe didiori nasida ma ibana manang tudia laho , alai ndang jumpangsa.
    Hape dung sahat tu holbung na oto mangua ma oppunta didok ma: Sada ranting ni hauku ,molo dibuat ho turutonhu do i tu ho molo mulak ahu sian parjalangan,sada ranting ni buluku dibuat ho! turutonhu do i tu ho molo mulak ahu sian parjalangan.Dungi pintor diboto Paliang naung di holbung naoto oppunta Guru Martonja,pintor marlojongi ma nasida mattat rimas na marsigorgor mangadu ibana tusi.Musu nunga jonok ;dipanangkok Pandahar ma ibana tu hoda i, alai hodana ndang olo manjakkon Oppunta marsihundul ditanggurungna,sampe tolu hali dipanangkok tong dang dijakkon hoda i ibana.Hape namaluha do haliadang (Tulang belikat) ni oppunta ditullang musuna dung didabu Siboru Pinabun sian para-para dibagasan bahul-bahul dohot rere,didilati hoda ima jolo bugangna dung i dipanangkok ma ibana tu hoda i laos marlumpat tu Lbn Nabolon.Tung pajumpang pe angka musu ni oppunta Guru Martonja dohot angka ibotona+ angka laena di dalan i dang agia beha dibahen musu i,alana mangihuthon adat dohot uhum dang jadi siganguon boru,nang pe marbada napusu angka amana.(Bungkulan do boru! ninna)                                                                                                                                                                                                                                                                                      
             C. Oppunta Guru Martonja laho marjalang.
              1. Opunta Guru Martonja  manjalahi angka datu di Samosir dohot di angka luat na asing.
     Dung hira  manang sadia leleng Oppunta guru Martonja naung malua sian panodoson ni Paliang ndang sabar ibana  si di jolo ni ibotona i , bosan ma ibana di Lbn Na bolon, lao ma ibana tu baribatali  huta ni ibotona si br Tapean , jala molo bosan disi,laho ma tu Marpaung  bagasan Narumonda.Alai dang sonang rohana gabe dipangido ma tu si boru ibotna natolu i naeng ma nian ibana didok rohana marjalang padao langka mandiori parguruan asa marguru hadatuon ibana tu datu namalo jala natardok indokna.Jala ditolopi angka ibotona dohot angka laena ma pangidoanna i huhut diborhati.Dung i borhat ma ibana tu parjalangan parjolo uju Samosir ma ibana laho.Molo hira sarupa do parbinotoanna dohot angka na nidapothonna dang pola di pargurui ibana inon,manang molo hira na  alang-alang do hadatuon ni na nidapothonna dang pola di jangkon ibana.Sai mardalan ma ibana sahat tu Luat Simalungun ,dohot Dairi alai ndang jumpangsa niluluanna.Mardalan sahat tu sipirok tong ndang adong dapotna nalaho parguruanna disi.

                                                                                                                                                                                                                                                                  
                                                                                                                       Gbr 2: Marsolu tu Samosir
           

     


                                                      Gbr 3.I: Sampuran sipiso-piso.
                                                                                            Mardalan tu Simalungun


2.Opunnta Guru Martonja sahat tu Batang toru.             
                                                          Gbr 4.I. Persawahan diantara sipirok dengan Batang Toru.


Hinorhon ni na so adong dapot ni oppunta parguruanna sai mardalani ma ibana manigor sahat  rodi Batang Toru.
Sian so panagamanna,jumpangsa ma sada huta di luat batang Toru ,ima huta ni sada datu bolon natardok indokna namargoar Datu Tuanku Rau .Ditingki nasadari i,paindar jala laos mamele uti-utianna/panihatna datu i,sian nadao dibege oppunta ma soara ni angka uning-uningan,hinorhon ni i dipareak ibana ma tu  huta i,jala mansai marhagiot ma ibana manondur ala ni jagar ni ulaon ni datu i,gabe ditilik ibana ma sian harbangan nihuta ni datu i.
      Alai adong ma sian sahalak hatoban ni datu i marnidasa ibana,gabe humalaput ma naposo ni datu i paboahon tu datu i ,Ninna ma: Rajanami !Indi adong sahalak bawa na muba sian hita maningkir-ningkir di harbangan an!Sotung ma suruan ni musu ia ading laho mangarongom hita datu nami?Jadi ninna Datu Tuanku Rau ma tu naposaonai:So ma ho disi asa hu sisip-sisip manat-manat unang maporus ibana maon,asa boi dapot ibana mambahen sipalabe ingkau.Manigor laho ma datu i mangeahi Oppunta tu harbangan i, laos ditangkup ma ibana huhut didok : Ise do ho? jala suruan nise do ho?Jadi dialusi Oppunta ma datu i,Ninna ma : Sombaku ma da ale rajanami namarsiak bagi do bawadi hinorhon ni parsorion, namalang do bawadi hinorhon ni panodoson ni haha ni partubungku di luatnami,jala tarboan simajojak ni bawadi ma ahu mangeahi hutamuna on.
Jadi ninna Datu i ma mandok oppunta : Atong na manindar-nindar do ho asa botoonmu hahomionnami dohot ulaonnami,asa boi hami bungkasonmu?
Antong bahenon ma ho si palabe ingkau.Jadi sai marsomba ma Oppunta huhut didok:Sombaku ma di ho rajanami nunga hudok tu badia ni sahalam ;Namarsiak bagi do bawadi umbahen pola sahat ahu tu luatmuna on,ninna.
Ninna Datu i ma mandok Oppunta : Manang dia pe alusmu dang hu haposan ho baya,sandok tung mabarani hu do lakkam pareak hutanami on
Ai dang diboto ho !Ahu ma Datu Tuanku Rau datu natardok indokna,parsumpit golang-golang,parpadang soboluson ,paringir-inggir soallangon , parimbulu sinombani gaja? Sandok jalo ma sorbanmu,ima bagianmu,ai nunga poppot ni olohonmu,ingkon bahenon ma ho si palabe ingkau,Jadi ninna Oppunta ma mangalusi datu i ninna ma : Molo tung songon i pe didok hamu ale rajanami bagian ni bawadi na ingkon bahenonmu ma ahu si palabe ingkaum,ba boha bahenon alai najujur ma najujur alu-aluku tu rajai,ndang dipekkon hamu ba Debata Oppu mula Jadi Na Bolon ma donganmu mardabu-dabu, jala tagamonmu do sapata ni bawadi naso marpipot,naso umboto margabus;muse didok oppunta sijolo-jolo tubu do :
Sitotonduron do ulaon na jagar: Ai najagar do ulaonmon huida umbahen hutotonduri! Ninna.

Didok Datu i ma tu Oppunta : Ndang tutu  nidokmu,ai pangao-haok do ho umbahen ro tuson,sandok nangkok ma ho tu sambilhon asa mate ho asa binahen gabe palabe ingkau,Ninna datu i.
Ninna Oppunta ma mandok Datu i: Molo songoni ma nimmu da rajanami ba marpadan ma hita ,molo somate do ahu dibahen sambilmon marganti ma hita baoron ni sambilmon ate ?Ai nunga hudok tu datui ; Didok oppunta sijolo-jolo tubu do : Sitotonduron do ulaon na jagar,jadi ala jagar ulaonmon ro do ahu sian sopanagaman manondur,jala hualu-aluhon tu Raja i namarsiak bagi do bawadi umbahen tarboan langka ni simajojakhu au tu hutamu na on,molo so jangkononmu ba marpadan ma hita boti!

    Ba i petaho bayo!ninna datu Tuanku Rau,ai naung dia binotom dohot gogom !Ai dang diboto ho ahu ma Datu Tuanku Rau,datu natardok indokna ,parsumpit golang-golang ,parpadang soboluson ,paringgir-inggir soallangon ,parimbulu sinomba ni gaja?

 Antong molo boti rajanami marbulan ma hita,ninna oppunta.Ba tole ma tusi ninna datu i mangalusi huhut mantat engkel leseng,jala eles rohana mida oppunta.

Dungi marbulan ma nasida songonon ma didok nasida nadua:” Dengke ni sabulan tonggi na do tabona”
                                                                                                      ,ise siose padan tu ripurna do tu magona”.

                                                                                                      “Pat ni lote tu pat ni satua”
                                                                                                     “ mate do pangose mate ma panguba”.
Dung sidung nasida marpadan dohot marbulan,dipareak oppunta ma tu sambil ni datu i,jala di pamasuk ma patna tu jorat ni sambil i laos bikkas ma sipinggili ni sambil i huhut di baorhon oppunta tu ginjang ,alai pintor gendatan do sambil i ndang boi di tea oppunta jala pintor mijur ma ibana sian sambil ni datui huhut ninna tu datu i :Beha do diida ho datunami ndang mate ahu dibahen sambilmon ,antong homa binahen sipalabe ingkaum
Nangkok maho tusambilmon,asa mate ho dibahen hatam,ninna Oppunta.

Alani i rauon ma datu i huhut hatahutan mida Oppunta,huhut mangangguhi ala ni biarna mida Oppunta ,jala marningot ibana panghorhon ni sambil na i,ai molo natarjorat tu sambilnai nasai lelengon pintor mate do,dibahen sabilna inon,hape bayaon nda ra mate ninna rohana.Gabe marsombai ma datu i tu Oppunta laos ninna ma:Sombaku ma di ho rajanami sala ma ahu,jala tunduk ma ahu unang ma pamate ahu,ninna.

Sadok ho nangkok ma tusambilmon ai nunga marpadan hita ,pat ni lote tu pat ni satua mate pangose ,mate panguba,laosanmu do padan datu?

Ala ni biar ni DatuTuanku Rau ndang tarjuasa be padan dohot bulanna,soholan mangoloi nangkok tu sambilnai,dungi di pamasuk ma patna tu jorat ni sambil i laos bingkas ma sipinggilina,dibaorhon baor nisabili ma datu i huhut manggun-anggun digingjang, pola do patu maratukan uluna nang dagingna tu baor ni sambilnai.Sai mangangguki ma ibana huhut mandok jora ma ahu raja nami,tunduk ma ahu tu ho rajaku sai ninna huhut sai manggun-anggun ibana dibahen baor ni sambil i.
Dia hatunduhanmu ninna oppunta Guru Martonja,huhut mambuka sorbanna,gabe tarida ma na ganjang do sitaruponna,pola do sahat tu tano ala ni ganjangna.Marnida i lam rau on ma Datu Tuanku Rau huhut sai mangido tolong,ninna ma :  Amangoi amang samborni nipi ni bawadi,mataut ma eles rohangku mida rajai hurimpu do na pangaok-aok hape na anak ni Oppu Mulajadi do hape ro mangebati au,tunduk ma ahu raja nami anak ni Oppu Mulajadi nabolon!Palua ma ahu sian hamatean on ninna datu i.

Dia hatunduhanmu ninna Oppunta mandok datu i.
Jadi ma lomo ni roham manang aha pangidoanmu hualopi pe tuannami anak ni Oppung Mula Jadi, alai molo olo ho hu hubahen gabe anakhu, ! tung mansai lehet jala uli ma i.Ninna datu i.
Ba molo songoni hupangido tu rajai lehon ma panihatmon di ahu jala ajari ma ahu padalan parbinotoan tarsingot tusi!ninna oppunta.
Ba nadenggan mai hu pasahat pe pinangidom i,asal ma malua ahu sian hamatean on.Ninna datu i.
Antong molo songon i marpadan ma hita jala marbulan,Ninna Oppunta.
Olo ma raja nami ninna datu i.Jadi marpadan ma nasida jala marbulan.
      Dung marpadan nasida gabe so ma baor ni sambil i,dang sai di pangambalhon be datu i
Adong do lage tihar si pitu lapis datu nami?Parade ma tuson asa adong hapeahan di madanmu unang hansitan datu i peak tu tano i maon annon. ninna oppunta.
Adong do rajanami ninna datu i,
Suru ma diboan parsonduk bolonmu tuson asa pinabolak dihapeahan ni datu i.Ninna Oppunta.
Dijou datu i ma parsonduk bolonna : Ai didia ho ale inang namora boru parsonduk bolon nauli lagu ,pagira ma humatop oban lage tihar sipitu lappis songon pinangido ni raja i anak ni Oppung mula Jadi na Bolon on asa dipalua ahu sian hamatean on.Ninna.Ai naung mate do ahu gabe mangolu muse dibahen anak ni oppunta Mulajadi on.
Jadi ro ma ripe ni datu i mamboan lage tihar i jala dipabolak ma di toru ni sambil ni datui.
         Tu.u.u.u.u.unduk ninna oppunta ma tu sambil i gabe unduk ma sambil i,jala diharhari ma jorat ni sambilnai sian pat ni datu i.
  Alai andorang so diharhari jorat ni sambil i sian pat ni datu i disuru datu i ma anggka naposona pabolak lage-lage tihar di bagas ni datu i ,bahen hundulan ni Oppunta,jala disuru naposona nadeba nari parade sipanganon songon paboa halalas ni rohana,ai malua ibana sian hamatean,ninna: U.eee hamu angka naposoi! Pabolak hamu lage-lage tihar bahen hundulan ni raja i,ai anak ni Oppung Mula Jadi do hape na mebat tu hita tingki on.
Mansai las maroha ni datu i ala naung malua ibana sian jea i.Jala diarahon ma Oppunta Guru Martonja tu bagasna 
laho manamuei ibana.
     Andorang so di pangido nangkok Oppunta tu jabu jolo didaishon do jari ni patna pangambirang tu anak ni tangga parjolo .dung disuru nangkok tu jabu , jolo ditutukhon do patna ditangga partoru,dungi nangkok ma ibana laos masuk tu bagas ni Datu i.Dung i disuru hundul dihalangulu,ninna: Juguk ma rajanami anak ni Oppung Mulajadi di dolok on.

Andorang sohundul oppunta jolo di goit ma lage-lage tihar  hundulan i dohot ujung ni jari ni patna pangambirang. Hape habang ma lage tihar i dang olo hundulan.Ninna Oppunta ma: Na songon dia do adat di hutamuna on rajanami? Hea do habang lage tihar hundulan ni tamue?Disuru hamu ma bawadi juguk tu lage tihar,hape lage-lage pe habang?
    Dipaula Datu tuanku Rau do muruk tu angka naposona i,Ninna: Ai ise do hamu angka dakdanak  i mambahen na soadat nasouhum tu anak ni Mulajadi on? Singkati hamu i!
 Dung i diganti ma lage tihar i,jala dang habang be ,jala boi ma dihunduli ompunta rap ma ibana hundul dohot datu i.
             Dungi diparade ma sipanganon ,indahan na las, dengke saur,dengke nilaean,juhut sian na marmiak-miak ,manuk mira polin,laos di paindar tu jolo ni Oppunta.
Digoit Oppunta ma Parisianan ni sipanganon i gabe maruba ma leak ni indahan gabe songon parbue na husom jala juhut sian na marmiak-miak marngeasi,dengke saur dohot dengke ni laean mangaljaki. Juhut sian manuk mira martahuak.
Ba songon dia do adat dohot uhum di hutamuna on rajanami,ba hea do  indahan gabe parbue na husom,juhut marngeas,dohot martahuak,dengke naung ni laean mangalajaki bahen panganon ni tamue?
          Jadi ninna datu i ma tu angka naposona i; E.eee.Hamu angka dakdanak i! sai didatdati hamu dope mabahen na sogabet tu raja i.ai nunga hupaboa tu hamu anak ni Mula Jadi do na mebat tu bagas on hatihaon!Singkati hamu i !Ninna Datu i.Disingkati ma muse sipanganon i.jala marsipanganon ma nasida.
        
         Dung sidung marsipanganon dipangido Datu Tuanku Rau ma tu Oppunta asa dipasuman parpeak ni parjambaran /tudu tudu ni sipanganon i.
Alai didok ibana ma :Ramba na pompot dope ahu na sotubuan lata halak naposo dope ahu naso umboto ruhut nihata .Hupasahat ma tu raja i asa hamu mangarumang parpeakna,jala tudos tu hasahatanna.Jadi ninna Datu ima ndang na mandok dia be ahu tu ho! Ai anakhu ma ho mulai sadarion rodi salelengna,molo uli didok roham nunga na uli di hami.ninna Datu i.Jadi di hatahon Oppunta ma parpeak ni parjambaran i marguru tu hasahatanna.

Dung sidung i Mangkatai ma nasida muse tarsingot ni panihat pinangido ni oppunta tu datu i.
Ninna opunta ma: hombar tu padanta ingkon pasahatonmu ma tu au panihatmon rajanami!
   Jadi ninna datu ima mandok Opunta Rajanami ia panihat on nunga tung hupalohot rohangku tuson,ai pusaho sian daoppung do on tu damang,jala sian i muse gabe tu ahu,pos ma roham unang dohononmu ahu na mangose padan hupature pe di ho najumagar sian on,ninna Datu i.Ba molo songon i ma di roha ni datu i ba nauli,asal ma tutu jumagar sian pusahomon,alai molo jumagar do on ,ba on do pasahatonmu tu ahu.ninna Oppunta.

       3.Datu Tuanku Rau borhat dohot anakna tu harangan laho pature panihat.

                 Adong do anak ni Datu i naung malo pature panihat dohot padalan parbinotoan hombar tusi,namargoar Guru ni Adangan.Didadas datu ima anakna i asa rap nasida laho tu harangan pature panihati,ninna ma: Ale Guru ni Adangan,beta ma hita laho manumpa tu harangan!Olo amang !ninna anakna i mangalusi amangna.
                Ia pulungan laho mambahen panihat mangihuthon sejara on ,ima sada halak jolma bawa manang daboru nadi parorot sian mulai dakdanak sahat tu na magodang di inganan nasoding na so pola diboto halak naasing.Jala balanjona dohot sude pinangidona dilehon asal ma olo ibana disuru manang tu diape,manang marhuape, ingkon dioloi.
      Jadi marsogot ni ari laho ma Datu Tuanku Rau rap dohot Guru ni Adangan tu harangan laho manumpa anak boru naung adong hian diparose nasida disi.Dung sahat nasida di sopo-sopo inganan ni anak boru i di harangan i,dipadani ma tu anak boru i ,ninna ma:sai nalehononhu do sude pangidonmu saleleng ni ngolum asal ma olo ho suruon manang marhua,dohot tudiape ! Olo da rajanami !ninna anak boru i.
Jadi dipangido anak boru i ma sude angka na mansai maol di hilala dapot, sian ate-ate ni nasa namanggulmit di ladang,sahat tu ate-ate ni rongit ma dipangido,hape boi do dipatupa datu i luhut inon leleng na hira lobi saminggu,jala parpudi sahali dipangdo ma muse ate-ate ni baliang na bara sunggam balanga ,jala dungi dipatortortor ibana diatas ni piar-piar haumasan( talam ).Jadi dipatupa datu i ma inon,diparunggu ma parhinaloan mongmong ( terdiri dari:sitingting;sigompa;sarune bulu ) dipatortor ma anak boru i. Dung sikkop pangidoanna i diokkal ma tano donok tu sopo-sopo i songon na pature sumur bolakna ,asal ma siat madan ni anak boru ondeng masuk tu lubang i,bagas ni lubang i,hira olat ni rukkung ni anak boru inon.Dung sikkop sude dipamasuk ma sada hajo na bolon tu bagasan lubang i , jala disuru ma anak boru i pamasuk patna tu hajo inon.Sian naso panagamanna di tanomma ibana olat ni rungkungna,gabe so boi be ibana humusor disi,laos dituntuni  do sipata ibana di rapari somangan sominum disi,asa boi ibana dipadani,alai sipata ma di dulo datu i ibana tusi laos dilehon angka pangidoanna huhut ninna :sai nalehononku do ho mangan natabo asal ma olo ho suruon tu diape dohot marhuape.Ninna datu i
Olo ninna anak boru ondeng mangalusi datu i.Dungi di rapari ma muse ibana ndang mangan ndang minum,sampe piga ari.
Dung ari parpudina digorgori ma hira-hira satangkul simbora( timbal ) sampe malala,dungi tarehon ma pamangan mi asa hulehon ho minum ninna Datu i,gabe ditarehon ma pamanganna dirimpu namangalehon minum datu i di ibana hape simbora ginorgoran do diusehon tu pamanganna,gabe matutung ma sude dagingna laos mosok songon jagal natinutung,use ma sude miak ni dagingna tu hajo na di bagasan lubang i,dung i di ramu ma hua ni daging nai dohot pulungan na asing,jala dibagi-bagi ma angka daging na jala diramu bahen aji.Adong ma aji turtur,adong aji timpul,aji dodong, aji sipalongang-longang,aji poppom,aji butong sahuta,dna.
Dung hira piga ari sidung ma panihat i dipature datu i,jala diboan ma mulak tu huta,dipadugu ma panihat naimbaru i tupanihat pusaho ni datu i,di jolo ni Oppunta laos talu ma pusaho ni datu i,gabe ninna datu i ma mandok Oppunta
Pillit ma !Nadia ma di ho ulaning?Dia ma najumagar ba ima di ahu ninna Oppunta,alai ndada tu ahu sapata ni jolma natinumpa,sara tu datu ima.Jadi dialusi Datu ima ibana,taringot di hosa ni natinumpa ndada sara tu ho,sara tu Datu do,sai pasu-pasuonhu do ho gabe sitorop pinompar songon bintang di langit dohot songon rihit di laut,ai Gumara do ho tian luhutna datu,lumobi tian ahu,jala managara do pinomparmu sogot basa-basahonon ni Debata Mula Jadi Nabolon ,alana nauli basa do ho na so dung olo mangaluluhon sala ni donganmu jolma.
Jadi marguru hadatuon ma Oppunta tu Datu Tuanku Rau dung sidung Panihat i dipature Datu Tuanku Rau,lelengna
Pitu taon,pitu bulan ,pitu ari.
Dung hira sikkop parbinotoanna dipasahat Datu Tuanku Rau tu Oppunta dipajae ma ibana sian parguruanna,ninna ma:Nunga singkop be hupasahat nahuboto mangulahon hadatuon tu ho ale hasian,alai adong dope nahurang nian diantusi ho alai,molo pe na hurang mangantusi ho di nahupasahat i boan ma anakhu Guru ni Adangan on, rap hamu tu luatmu asa adong mangajari ho,jala bahen ma ibana songon donganmu tubu sian sabutuha manang anakmu pe.Olo amang Guru ninna oppunta mangalusi guruna i.Jadi diborhati ma ibana rap dohot Guru ni Adangan,jala didongani mansai torop doli-doli nang anak boru natarpillit sian angka naposo ni Guruna i,asa adong mamboan panihat i dohot na hombar tusi,rodi balanjo di pardalanan manuju Janji matogu.

           D.Andalu aos-aos hau bintatar gabe alatan tanda pahot pos ni roha.
              1. Andalu aos-aos tubu gabe bintatar
        Sai maima-ima do Ina pangintubuna lumobi parsondukna nadua i,di harorona,ai tung arop situtu do rohana na mangolu dope Oppunta doli alana andalu aos-aos hau bintatar pinatikhon ni oppunta tubu do jala martunas marbulung ,nagabe sada alatan dinasida paboa namangolu do oppunta di parjalangan.
     Sai marganti soring ma angka haha angina ro mandok manghabia nasida nadua ,alai ndang olo nasida nadua,
jala nagumirgir ro mandok manghabia ima anggina Oppu Talan na marsidalian,sian dia ma dalanna tubu hau naung gabe andalu? Molo mangihuthon partanda ba nunga mate be dahahang di parjalangan ninna.
Sai saban ari do oppunta boru mandulo hau i alai dang tung rugun bulungna,sipata ma ndang adong bulunggna manang tunasna hape na sai di pampunekhon Op Talan do tunasna sian naso pamotoan ni haha borunai, asa boi didok rohana habiaonna haha boruna naduai.Alai tung pos do roha ni Oppung br Torus dohot br Nainggolan,mangihuthon hau partanda sialathononni nasida ,ai mangolu do hau i nang tung so marbulung,songon alatan na mangolu do sinondukna di parjalangan



                                                Gbr 5.I Hau partanda sialathonon ni Opunta boru.
           
            



            2. Opunta boru  pajongjong datu mangulahon Pardebataan ( Parsantian).

Dung hira-hira 9 taon lelengna Oppunta Guru Martonja marjalang ,gabe laho ma roha ni Inangna dohot ripena nadua i manungkun datu manang na mangolu dope Oppunta di parjalangan.
  
       Diontang ma datu sian Lintong ni Huta namargoar Guru Sinanti marga Manullang.
 Dung sahat datu i tu huta Parbagasan Janjimatogu dipangido  datu i ma asa marmanuk mira ni ampang nasida. Diparade angka na porlu si patupaon ni nasida ima:  Manuk mira langka-langka andalu,ampang anduri,parasoman.

       Dungi dipasingalak ma anduri i ,digombar ma desa na walu di anduri i mantat  guting-guting agong ni sipu -sipu dilehon ma manuk i tu datu i, ditonggohon ma tu Oppung Mulajadi Nabolon songon on ma didok datu i manonggohon: Manungkun ma hami tu ho Ale Nabadia Oppung Mula Jadi Nabolon marhite manuk si aji nangka piring naboru sinombao.ooon diparsorion ni Anak ni hasuhuton  Si Martonja naung leleng diparjalangan( maroing-oing ma datu i manonggohon ).Diseat datu i ma manuk i huhut ditarei bontarna tu parasoman dungi dipeakhon tu anduri naung pinasinggalak i jala sigop di tungkuphon ampang manutup,jala manggarpasi ma manuk naung nasineat i dibagasan ampang panungkupna i.
           Dung mate manuk i diungkap ma ampang panungkupina i,diparrohahon ma uju dia do ulu ni manuk i, dung di ida datu ima na dompak dangsina do ulu ni manuk i,na marlapatan ,na uju dangsina do oppunta marjalang jala mangolu do ibana jala nunga dipardalanan manuju mulak tu huta on.Dipupputi ma manuk i dungi ditutungi,jala di bola ma dipaboa ma lapatan ni alatanna i,Marhangkung datu marharoan suhut ,ninna,songon tanda nalaho ro na ma Oppunta mulak tu huta,jala nunga di tongan dalan ibana rap dohot angka naposona.
Mangulpuk ma muse datu i ninna ma: ingkon ulahonon ni hasuhuton ma Pardebataan, ulaon parsantian, halangon mu ma gordang pungkulon ogung sabangunan,lahat hamu ma horbo sitingko tanduk si opat pusoran jantan ni portibi,horbo parangas-angas.saleleng ni nasahat ibana tu huta.Asa horas ibana ditongan dalan mangeahi huta on.
Dipatupa ma gondang sabangunan diontang ma pargonsi ,dipadiri ma hau saur marnaek di tonga ni alaman    
nibagas sibaganding tua bahen pangalahatan ni horbo santi.
Dung i dipangido datu i ma gonsi napitu tu pargonsi naung hundul di para-para ninna ma : Ale amang panggual pargonsi! Partarias namalo parindahan sinuksuhan parlompan na tabo,sigonghonon manogot sialapan botari, sidangka ni bulu sidangka ni hopo-hopo,datu do mangulpuk gumodang do di ho,ndang dope hudok nunga diboto ho! Bahen ma amang gondang mula-mula i ai marmula do saluhut nasa tinompa ni Oppu Mula Jadi.Digual pargonsi ma taganing dipalu ma ogung oloan mangihut ma ihutan rap dohot panggora laos mangkuling ma doal,diurngat ma sarune manjou sian najonok mangkilap sian nadao sahala ni Oppunta Mula Jadi dung sidung i,dipangido ma muse gonsi namarudut tusi .Ninna ma: Ale amang pargonsi batara guru humundul batara guru sisean,namalo martaganing namalo marsarune,ai sude hinamalom sai tong do une-une,urngat ni sarunemi mambahen ulaon on sude lobi ture, bahen ma Gondang Batara guru ,laos ditorushon ma tu angka gonsi namarudut sahat rodi hasahatanna,dung i di pangido ma muse gonsi pangalahat-lahat ni horbo tu borotan huhut martonggo, Aloi Opung mula Jadi Nabolon hodo haroroan ni saluhut selehon lehon na mauli utus dison aloi Oppung dipasahat hami tu badia ni sahalam pelean ni rohanami,pelean parhorasan marhite horbo santi,sitingko tanduk si opat pusoran jantan ni portibi ,asa santi madingin santi matogu,asa malambok ate ho malambok pusu,siala hahurangan nami sesa ma i sian bagas atem ,asa horas tondi madingin pir tondi matogu,sai ho ma tontong mangiring-iring huhut manogu nogu anak ni bona ni hasuhuton ,naung udur mardalan di tongan dalan,horas hami dihuta horas nang dipardalanan,dohot dibalian.Ale amang panggual pargonsi ,bahen ma gondang pangalahat-lahat ni horbo santi on tu borotan,tu hau saur marnaek langatan pamelean tu Oppunta Mula Jadi Nabolon,asa anggiat manghorasi sahala ni raja,dohot inanta soripada,mangombili simangot ni oppunta sijolo-jolo tubu,mangasi sahala habadiaon ni Situan Mulajadi Nabolon.Diolai mahorbo i, diliathon sampe pitu hali, dilahat ma horbo sitingko tanduk siopat pusoran, jantan ni portibi horbo parangas-angas, pasombaan tu Debata Mula Jadi Nabolon asa santi madingin santi matogu,asa manghorasi Badia ni Oppu Mulajadi Nabolon.

 Dung sidung mangalahat horbo i mangulpuk ma datu i muse ninna: O…ale inang suhut nami!Marhangkung do datu  naingkon marharoan suhut,nunga jonok be arina ingkon sahat na ma anak mi inang! huhut manortorhon sahan na marisi mual,jala dipansurhon mual sian punsu ni sahan i dompak oppunta br Torus dohot boru Nainggolan,huhut sai di dok :Mahangkung do datu na ingkon marharoan suhut,soada mara soada bingkolang,nunga jonok be arina naingkon sahat ma anakmi ale inang suhut nami.Sai songon i ma didok datu Guru sinanti ulpuk-ulpukna sampe opat ari taringot tu oppunta naung dipardalanan manuju Uluan.Sai torus ma marjojong-jojong gordang di sokkor jala marhudobuk gondang saleleng ni lima ari,lima borngin,molo disungkun Opunta Datu i sai didok do; Marhangkung datu , marharoan suhut,ingkon ibana manamiangi mata ni ulaon i , sai ninna do mangalusi.Nunga lima ari naung mardalan ulaon i somarna tarida naniulpuk ni datu i,loja ma roha ni Oppunta Boru ina pangintubu ni oppunta sai songon na mandarse ma huhut songon na muruk-muruk mandele huhut ma di pageleng daging na borngini ala ni lojana dihilala,tarsongon na podo-podom bolak didok ma ai dia do Guru sinanti niulpukmu toho do i,betak na somangan do ho di hutam umbahen sai didok ho mangolu dope anakhi jolma na ngangang do ho huroha di hutam,molo toho do hatam jala parroha na bonar ho ba hutambai do upam ninna.Jadi dialusi Datu i ma : boasa songon i dohononmu inang,nunga hudok tu ho Marhangkung datu marharoan suhut sogot sahat nama i anakmi,soada mara soada bingkolang ,inkon ibana manamiangi mata ni ulaon on.

 Hira mareak botari songon na mangholom do ari jala pintor songgot sopanagaman ni angka jolma na manondur  ulaon i di alaman i, ro ma  lalo nagogo dohot alogo na marhalisunsung,jala luhut natorop na di alaman i marnida bulung ni motung  mangareap-reap songon siboru tasik humaliang huta Parbagasan,dung i songgop ma tu alaman i,jala  andorang so sahat dais tu tano balik ma bulung ni motung i ,marusean ma itak namarsaor aji i tu angka panondur na hundul di alaman i,gabe longang ma natorop i , jala muse disi do Paliang rap dohot angka anakna na 11 i.Jala ris do nasida hona itak i gabe marbontar songon na hona set,ubani songon hambing bajar;maridipe halak na hona itak i sai tong do marbontar ala so olo lokkang.
Alai ianggo Paliang nasaripe sai mangasangi dope, nangpe dohot ibana gabe marbolang-bolang dibahen itak i ai aha ma pola ianggo holan songon i do,ninna Paliang Gabe di jou i ma angka anakna i tu lambungna Ninna ma: Ai didia ho Jombit ni aji ! Ulam ni aji,Pagar ni aji asa puang pinagranta i !asa puang! Alai nang pe disuru angka anak na i padalan ajina asa boi pahabang losung i ndang tolapsa be,sai longang be do nasida luhutna.

              3.Anturaparon di tongan dalan.

Dung adong hira satonga dalan suda mabalanjo ni oppunta Guru Martonja dohot uduranna di tongan dalan laos anturaparon ma nasida saluhutna,alai sai dinunuti nasida do mardalan nangpe male ,anggiat adong dapot nasida nian huta , asa boi nasida maisolat satongkin huhut maradian,alai nadeba sian angka anak boru dohot doli-doli uduran ni nasida,dang tahan manaon rapar,sosundat gabe marsahit ma godang sian nasida gabe marujung ngolu di dalan i.Sai mardalan ma nasida sampe saminggu dang dapot sipanganon diharangan i.Tar songon namaradi satongkin manatap ma nasida sian dolok ,mandapothon Sipultak diida nasida ma naung donok do huta nang juma ni luat i.dungi mardalan ma nasida dompak luat i jumpangsa ma sada ama di juma tongon mangongkal gadong,diluat i uju i masa ni angka sahit sompor,muse haleon potir ala ni logo ni ari jadi dang boi tubu suan-suanan.A.a.aaa tahe tung porsuk ma ngolu ni jolma disi uju i.Jadi dijonoki oppunta ma ama ondeng laos mangido gadong nai,Ninna ma: Uuu.ee rajanami ua tung lehon ma jolo gadong munai di hami panganonnami ia tung sadabe pe hami taho,ai nunga rapar hami somangan na pitu ari  on,molo dilehon panganonnami sadabe gadongmunai ,mauas ma hami jala adong parhitean manginum godang mual i, ra sumuang ma gogonami ninna oppunta,Ai dia  do nindokmu ale amang,ai nda diboto ho haleon potir do nasailelengon di luat on,ai logo do ari manang naung piga taon dison gabe ndang boi manarak di saba,ai dungi torop  muse hamu sian dia do hamu ulaning?ninna ama ondeng.  Sian Batang toru do amang mulak tu huta nami ma hami nian di Uluan.ninna oppunta mangalusi.Ai tung torop hamu Piga hali nasai nai be tading gadonghon annon anakkonhu pe so mangan ,ndang hulehon i sai torop hamu,ninna amanta ondeng.Alai sai dijugulhon oppunta do mangido tu pargadong i.Alani i dijuarhon amanta i ma Oppunta laos tinggang jala mate.Dung mate oppunta di juma i,muba ma sude gadong ni nasa na diluat i gabe si marlangkop-langkop.Marnidai hapogan ma ama-ama i maporus tu huta huhut mangangguk bobar ,ninna ma tunatorop ,Uuueee hamu dongan nasaluat on ida ma dijuma an nunga gabe si marlangkop-langkop gadong ta sude,Ai aha martoru tu hita ninna natorop i.Adong nangkin di jumanami sada ama mangido gadong tu ahu ,ala ni torop ni nasida dang olo ahu mangalehon.Jadi marlojong ma nasahuta i mangeahi namasa di ladangi di ida ma ,naung mate do Opunnta disi,Alai manolsoli manasida mangido hasesaan ni dosa nasidabe tu Oppu i.Dipalu ma gondang diladang i mangelek sahala ni oppnta,gabe mangolu ma ibana muse,suang muse ma simarlangko-lankop i gabe gadong.Gabe longang ma angka natorop i gabe didok ma tu ama-ama i ninna:Anak ni MulaJadi do namangido tu ho hape ditingganhon ho do Oppunta i.antong akui hahurangan mu ninnabe ma.Di arahon natorop ima Oppunta tu huta rap dohot nasida nasauduran laos di tamuei.
Dung i dipangido Oppunta ma tu Mula Jadi Nabolon asa diparo udan diluati,las ma rohani nasa nadiluati gabe rap ma nasida saluhut paborhat natua-tua i jala soratan mamboan bohal di tongan dalan huhut mardongan mauliate.
                 
         Dungi mardalan ma nasida muse ,dung sadia leleng suda ma bohal nasida alai sai dinunuti do malangka sirumimpang  olat ni natolap didalani.Saminggu lelengna sahat ma nasida nasauduran tu tangga batu Balige.
     Di ida nasida ma disi eme naung mulai naeng gotilon.Disada ladang dapot nasida ma sahalak ina na mamona-mona mangotil .Dipareak Oppunta ma tu si huhut mangido: O.oo ale inang !ua tung lehon ma sangkambiur be hami ememuna i asa adong gugutonnami,ai nunga pola pitu ari hami rapar so mangan,Nunga pola songon simbora panonggornami ala rapar somangan na pitu ari on .molo digugut hami eme i , uasan ma hami boi ma godang mual i inumonnami asa sumuang gogonami mardalan dompak hutanami naung boi tatapon dibariba tao an ,ninna.
    E.ee da amang natama i! sai torop hamu piga hali nasa pinangidomi ma gogo ni jumaon?ninna ina ondeng.Alai sai dijugulhon oppunta do mangido eme i,alani i gabe dijuarhon ma Oppunta gabe tinggang laos mate.Jala sude eme na dibalian di luat i muba gabe simareme-eme.
     Hinorhon ni i mangangguhi ma ina ondeng jala marlojongi tu huta paboa na masa i.Amang sambor ma boruadi nunga gabe si mareme-eme sude eme di ladang ba aha ma allangonta.Mataut ma sohulehon pinangido ni  amanta  nangkinningan.Jadi laho ma sude halak na di huta i mandulo jumana tu balian ,nunga gabe si mareme-eme.Ai aha bonsirna asa gabe songoni ninna natorop i tu ina ondeng.Adong sauduran namansai torop naeng mulak tu Uluan mangido eme tu ahu di juma,ala torop nasida ndang hulehon jala sahalak sian nasida marjugul mangido asa hulehon ,gabe hujuarhon ibana,tinggang laos mate.Jadi manopoti sala ma ina ondeng ,Jala hapogan ma natorop i mangalapi pargonsi,jala dipalu ma gondang di ladang i mangelek sahala ni Oppunta gabe mangolu ma muse.Suang ma muse simareme-eme i gabe eme.Dibahen i longang jala mabiar ma sude natorop i mida ibana.Dungi diarahon  natorop i ma nasida na sauduran tu huta nasida laos ditamuei ma nasida jala di parade naringkot di nasida na sauduran laos disi ma nasida mangulon manang piga ari,dilehon natorop ima eme di nasida nasauduran laos diduda angka naposo doli-doli uduranna i ma eme i bahen parbue dohot itak.Jala naposo na debanari disuru mambuat bulung ni motung namansai godang.
 Manatap ma nasida sian Tampahan laos di patudu Oppunta ma huta sitopotonnasida ,ninna ma : indi adu ma hutanami nunga jonok be marhobas ma hita asa tapalu uning-uninganta ninna.
Dung singkop saluhutna inon dipohuli ma itak i tu bulung ni motung i jala di bahen aji mansaor itak ondeng,disuru ma aji-ajianna i habang .Habang ma hamu tu hutanami di bariba tao an!ninna.Habang ma bulung ni motung i manujuJanjimatogu Uluan.
Dung habang bulung ni motung namarisi itak i borhat ma nasida mardalan  manuju Balige sahat tu namareak borngin nasida mardalan mamboan panihat i,Ujungna tahuak manuk sahali  borngin i, sahat ma nasida tu huta Parbagasan sian sopamotoan ni manang ise.
         Ndang tu bagas ruma bolon nasida nangkok,tu tari sopo do,alana ndang
boi boanonna panihat i tu bagas inganan ni jolma,alana molo adong dakdanak poso-poso naso tubu dope ipon manang ina na soangir disi olo rate-rate /olo mate. Jadi disi ma nasida manipat ni borngin i modom.
Dung mareak torang ari laho ma Oppunta boru pangintubuna tu tari sopo,ala adong  naporlu sibuatonna sian sopo i,Dung nankok ibana tu  tari sopo i pintor tar songgot ma ibana mida angka halak na adong disi,ninna ma: Ai angka ise be ma hamu na ditarisopo on?Sondo na pangarut hamu?ninna huhut disulu mantat lampu miak  dulang.Pintor dihaol anakna i ma ibana huhut didok:Ahu do on inong !Dialusi inongna ma ibana :Ahu ise ho?Anakmu do ahu,Si Martonja do ahu ;Ai molo anakhi do ho boasa ma so tu jabu ruma an ho nangkok ,pangaok-aok do ho!Ninna Inang na.Ahu do on inong Si Martonja do ahu!ninna huhut dihaol inong na i ala ni siholna huhut tangis.dibege inongna ma tangis ni anak nai gabe manganguhi ma nasida,laos dijou ma parumaenna naduai,ninna ma :Ro ma jolo hamu na dua ale anggi ida ma nunga ro be anakhu!Mangangguk bobar ba nasida  nasaripe,ala ni siholna.Jadi ro ma Guru Sinanti mandok tu inanta pangintubu ni Oppunta  ninna ma: Nda tutu ma nahudok tu hamu  ale inang!Marhangkung datu marharoan suhut,soada mara soada bingkolang,ingkon ibana manamiangi mata ni ulaon i! nda tutu ma nahudok ?Sonari hupasahat ma tu ho anak ni natua-tua asa ho manamiang i ulaonnon !ninna ma tu Oppunta Oppu Gumara .
Alai ninna Oppunta ma tu datu i,mauliate ma datu nami,nauli ma na pinasahatmi tu ahu ,nian sadarion hian ma ari panggohi ni ulaon parsatian on alai santabi godang ma di datu i tapanangkok ma ari ni mata ni ulaon on ,marsogot ma tapatupa inon, uning-uningan na huboan on ma jolo hupatudu sadari on tu natorop asa unang adong na mangambati ulaon i sogot ninna.
         Jadi ninna Guru Sinanti ma : Mauli ate ma anak ni natua-tua !molo i ma didok roham dumenggan  dang sipangambati ahu ,satolop ma au disi.Tinintis ma salendang,pinillit nadumenggan.

Dung di boto Paliang naung ro Oppunta sian parjalangan sai di suru ma anakna i ninna ma: da..gaa puang Jombit ni aji!Ulam ni aji !Pagar ni Aji! nunga mulak ninna Si Martonja sian parjalanganna,aut so na langgak binotona barani dope ibana mulak tu huta?Aaa..sa puang pinagarantai!ninna.Alai sai longang do nasida ndang boi mangulahon binotona.
  Sar ma barita nung mulak Guru Martonja sian parjalangan ,marroan be ma angka sisolhot dohot torop halak mandulo ibana tu Huta Parbagasan.
                
                  Gambar 6.I : Sopo bolon pusaho sian Oppunta Oppu Tuan Jojor  I.di Parbgasan Banjar ganjang Janjimatogu.
                                          Tu sopo on ma nangkok Opunta Op Gumara rap dohot uduranna na sian Batang toru ,
                                           Panihat Pusaho i di borngin ni ari paonomhon ulaon Pardebataan i.
                                           Sampe sadarion dang boi boannon poso –poso naso tubuan ipon dope, manang ina na
                                           sedang hamil dang boi masuk tu sopo i.
     4.Oppunta Oppu Gumara patudu hadatuonna.
      Dung torang ari disuru Oppunta ma angka naposo i paijur saluhutna ula-ula na binoan nasida na sian Batang Toru naung dipaindar di tari sopo i,jala dipaandar di alaman ni bagas nasida,ima : Panihat manang aji-ajian i rupani: sada hajo nabolon namarisi pagar sahuta,sada hajo namarisi ula-ulaan nadenggan dohot naroa,dua pulu sada hudon namarisi aji,ima :aji timpul,aji poppom,aji turtur,aji sipalongang-longang,aji dodong,aji butong sahuta,aji paninggala di pea dohot aji lannaasing.sada hajo namarisi aji siparo udan haba-haba,sada hajo namarisi parpagaran,sada gana-anaan ni jolma  napinungka sian batu nadigoari sitangi hertek,pustaha laklak mongmong,sitingting,sigompa,sarune bulu,tulila,garantung,odap-odap dohot angka naasing dope.
Dipele ma panihat i marhite pinatupana baliang na bara sunggam balanga,ihan sampur ni ampang ,dengke na niura, dungi disuru ma angka naposona parunggu mongmong,mardongan sitingting dohot sigompa,garantung,dohot odap,sarune bulu dohot tulila,marguru tu gonsi ni panihat aji-ajianna i,manortor ma gana-ganaan i,jala manortor muse ma angka naposo i ,adong ma nasida namangallang gara,adong na mangallangi hapur dohot rihit nang aji ipe dipangan nasida huhut marmonsaki.
      Longang ma luhut nasa namarnidasa ala ni jagar ni ulaon pinatuduna i tu natorop,pola do angka panongor ni natorop i dang  sanga mangkidop holan ala ni natarhtotong paida-idahonsa.Dihatiha i disi do Paliang dohot angka anakna na smpulu sada i manondur dohot do nasida tarhalomong paida-ida habalgaon ni parbinotoan ni Oppu i.
 Dung mareak botari dibuka Oppunta ma hajo namarisi aji siparo udan haba-haba,pintor roma alogo na marhalisungsung ,hapogan ma angka naposo ni Oppunta mamampe angka aji-ajian i tu tari sopo,
Dungi ro ma udan ambolas,mangalenei angka natorop i.laos marimbulai ma nasida be mangeahi bagas na adong di huta i laho maisio,hape ianggo Paliang dohot angka anakna i sai so do, hot di hundulanna ndada boi morot sian alaman i,ai lohot do hundulanna tu amak i laos ditinggang udan haba-haba i ma nasida sampe do husom bohina ala ni ngalina dihilala,jala sada sian nasida hure do pangabasna pola songon namate do.
      Manganguk bobar ma nasaripe i ala ni namasa i tu nasida be,huhut mangido tolong ninna ma : Jora mahami   anggia !Palua ma hami sian jea on ,tunduk ma hami dang ulahonon nami be angka naso suman maradophon angka dongan jolma lumobi tu langkam ninna huhut sai mangangguk bobar.
Jadi asi ma roha ni Oppu Gumara mida Oppung tuana dohot angka amang tuana i,disuru maangka natrop i manogu nasida sian alaman i tu bagasnabe.
     Asa dung sidung na masa ondeng marsogotnai diparnangkok ni mata ni ari dipungka mula ni mata ni ulaon i parsantian i laos ibana ma managiangi ulaon i , nang paujunghonpe.Dinamanortor ibana ,sude halak natorop i marjoa-joa.
      Mandok mauliate ma ibana tu raja,dohot soripada,dohot situan na torop,lumobi tu Guru Sinanti .

           Ala parroha nabasar do Oppunta Oppu Gumara ndang pola dituruthon sude dosa ni nasida nasaripe i, gabe ditonahon do tu hita pinomparna marhite nasinurathonna di dingding ni sopo bolon i” Ingot unang ma ingothu hamu ale angka pomparan , disiak ni bagi ni bawadi dipanodoson ni Paliang uju di haboionna”.

               Gambar 7.I : Dua sopo di huta Parbagasan Banjar ganjang ima:  1.Sopo bolon
                                                                                                                         2.sopo paiduana.
                                       Molo dipatombom sopo bolon ingkon tu sopo ndi siamunna on do pusakka i dipaorot.

   BAB II . Oppu Gumara maralo dohot Bius Siantar.

        A.Si boru Atur digoari Sigulang papene.
                     
                    Najolo  ditingki ni angka oppunta sijolo-jolo tubu sada huta digomgomi sada raja nadigoari Tunggane huta,manang piga huta dipasada mai gabe sada luat nadigomgomi sada raja bius ( Pangulu Parsanggul baringin )
jala luat marsada gabe  luhak nadigomgomi sada Raja na bolon.
        Raja huta maranggota manang piga angka natua-tua ni huta,Raja bius maranggota manang piga raja huta ,Raja na Bolon maranggotahon  manang piga halak raja Bius.Ganup Luat do masipungka inganan Parbiusanna be, na -                     digoari partungkoan.Partungkoan ima sada inganan na marsintuhun parpunguan ni Raja bius dohot angka raja huta
marrapot padostahi,inganan pamelean tu Debata.Inganan partungkoan dipillit do sada dolok hatubuan ni sada hau hariara manang baringin na bolon na tar soding siannhuta jala natar langgak (angker ),asa laos disi do nasida pajongjong sada  langgatan  pamelean tu Debatana.Sai ganup taon do nasida pasahat pelean mandok mauliate tu Debata marhite pelean situtungon dohot sipanganon mantat sagu- sagu dohot itak gurgur,nang na hinopingan ,ansi-mun na martagan,pisang na mabe,pirani ambalungun ( pira ni manuk ) nahinobolan,dengke ni laean, ihan sampur ni ampang manuk mira polin,manang hambing puti/hoda nabara baen parsombaan tu Debata ganup jumpa tingkina patuat boni nalaho suanon tu saba,nang jumpa sipaha tolu/manggotil ( panen )  
   Bius Siantar na margolat ma i sian Huta Parparean sahat rodi Habinsaran(Sitorang ) namarmargahon pomparan ni Tuan Sorba ni Banua.Dinasahali laho ma Oppunta Oppu Gumara tu huta ni si boru ibotna si boru Atur diMarpaung
Bagasan,di hatiha i marpungu ma raja bius di partungkoan laos pasahat pelaean tu Debata ,ala naung sidung mang-
gotil sian saba.Togon dihatiha i dohot do laena Panaluksuk nampuna tohap di langgatan i,dinaborhat ibana tu par  -
tungkoan diboan do papene bahen parisianan ni parasoman ni manuk pelean i.Alai molo dung mulak ibana sian partungkoan i diboan ma jambarna ima soganda holan pat hais-hais ni manuk pelean i . Diida Oppunta ma inon gabe tarhalomong ma,jala ninna ma : Ai songon dia do tohap muna lae di parbiusan,asa tung songon on jambar pasahatonna tu hamu?.Jadi Ninna ma : Ai songon ima da rajaku,ai so piga hami sahuta jadi  otik ma jambarni bawadi di parbiusan,manang diulaon biuspe.Jadi molo boti asa unang songoni dibahen tu hamu  olo ma hamu ajaran tung otikpe hamu sa huta ? ninna Oppunta. Ba olo do rajanami asal ma sibahen na dengan.ninna mangalusi    
     Atong molo marluhut ma hamu di bius dina patuat boni ulaon naroon ra ndang pola muruk hamu lae molo husuru di tunggalinghon Si boru ibot  parasoman i tagan maneat manuk pelean i hamu! Ba nauli mai Rajaku.ninna Panaluksuk.Alai molo muruk ma angka raja biuson ba beha ma i bahenonta?ninna.Ahu pe tusi molo tung disuru paulakon  si boru ibot mu asa diajar amana ninna,ba hualopi pei asa adong dalan mangalusi nasida.ninna Oppunta.

    Jadi dung jumpa tingki patuat boni tu saba dinanaeng manabur, marluhut ma anngka raja ni bius i dipartungkoan.
Sian na somal ndang pola dohot angka ina mangadopi ulaon sisongoni,hape tung nasahali i ro ma disi si Boru Atur.
     Dung diseat manuk i ditarehon Panaluksuk ma parasoman i,pintor sigop ma ro si boru Atur manunggaling – honsa,gabe magulang  tu pat ni dolok partungkoan i.jala guga ma ulaon parbiusan i.Alaaa…nasoadat naso uhum do binahen ni ripemi ninna angka raja i ma mandok Panaluksuk ,naso diajar amangna do i huroha,paulak ma i ninna be huhut masidok hatana mantat rimas .Laos disadari i ma Si boru Aur digoari Sigulang papene.
Mulak be ma angka raja bius i sian partungkoan jala marungut-ungut,huhut manosoi Panaluksuk asa di paulak siboru Atur tu huta ni amangna.
Sai sip do Panaluksuk dang pola di alusi angka hata i.Alai sai marhusori do rohana ;Songon dia ma bahenonhu paulak boru ni raja i?ninna.


      Gambar 1.2. Hariara partungkoan,inganan ni Raja ni Bius marlungguk,mamele Debatana.


    B.Manopoti sala tu raja bius.

Tar  dipaula dipaulak Panaluksuk si boru Atur tu Janji matogu,alai pintor dipataru Oppunta do ibana mardongan sipanganon indahan nalas dohot juhut sian na marmiak-miak alai Ndang disangsang juhut i ,ditanggoi do bolon-bolon  naginoaran tango-tango gaja, ubani na laho tu tiga bahen simardung ni tuak.Sahat ma tu Marpaung Bagasan diontang ma angka raja ni bius i , disigati ma boan-boan ni Oppunta ,gabe longang ma halak natoropi midasa.Ai somal na dengke do boanon laho pataru boru agia manang nasala boru i,hape juhut tango-tanggo gaja sian na marmiak –miak do diboan laho manopoti sala ni ibotona i .
         Gabe muruk ma angka raja ni bius i ninna ma: Toho ma da tutu naso adat naso uhum ulahonon ni borum ale rajanami, ai hope ndang na maradat hape,Ai dia do binahenmu tu hami ?ninna be huhut muruk.
         Ai songon i ma adat sipatupaonnami manopoti sala nami ala ni hahurangan ni borunami ,ai hamu ndang na maradat .Molo mamele pardebataan hamu di parbiusan holan hais-hais ni manuk do di lehon hamu jambar ni lae nbawadi,molo so olo hamu hamu manjangkon hami ,rohamu ma disi !
      Gabe marrimas ma angka raja bius i naeng ma lao tangannabe tu oppunta.Hape nda tolapsa mangalo.Gabe diontang ma angka datu mangalo ibana.Alai disuru opputa ma ajianna laho mangalo nasida sude gabe mumpat ma angka tolong dohot bulu nadibalian gabe hujur mangalo nasida,mangua ma oppu Gumara ninna ma Songon garaga songon garugu, gogo nasada songon na tolu pulu,Tuuu…nduk musu ninna.Talu masude nasa datu ni Bius Siantar i.
       
     C . Oppu gumara Mangalo datu si sada ngingi.

   Di nasahali tarlalap modom ma Oppu Gumara di para-para ni jabu ni ibotona di Marpaung Bagasan,ditongos datu
sisada ngingi ma gara ni api manutung jabu i ,dinatarpodom oppunta matutung ma tarup ni jabu i,alai pintor di dungoi ibotona ma ibana manigor hehe sian namodom dung diittopi ma api i dohot aji sitampar api.Dungi ditongos ma ajianna tu datu sisada ngingi i,pintor maupek ma ngingi ni datui gabe so margogo be ibana mangalo oppunta Oppu Gumara.Alana dingingina ido ninna hagogoonna.
     Songon parsiholan tu ibotona si boru atur rodi pomparanna dilehon do sada pagar namarrupahon losung batu,nadigoari  sitampar api . namarhadohoan ma i manjaga unang adong hatutungan angka pinomparni si boru Atur. molo tung adong pe hatutungan dihuta i ndang matutung ianggo jabu inganan ni losung i,jala molo adong namasahit sian pomparan ni Namboru i dididi ma diatas batui,dungi malum ma dihilala.
     Alai ndang marna loja rohani angka raja bius Siantar ,tong do sai manguji hamaloon ni Oppunta Oppu Gumara,
ala ni i,dibuka ma hajo namarisi si biangsa dipangongom uju huta ni angka musuna gabe roma udan haba – haba di huta ni musuna i.Gabe godang ma angka hau marumpak manipa angka jabu jala marjea ma luhut na nadisi.

     Alai mabarbar ma naso magulang ,turikon na so marngenge dibahen mara i ,ai godang do angka na so marsala hona dibahen mara i.Alani i ro ma angka raja bius dohot angka raja bolon mangido tu Oppu Gumara Ninna ma:Ale guru Martomja Molo tung siat pangidoannami dohot elek-eleknami tu ho, tung pasinok ma ajian mi asa unang marmara angka nasa namanggulmit,lumobi jolma ninna.
Songon dia pangalahona ?ninna Oppu Gumara.Marpadan ma hita natunduk do hami tu ho manang nasongon dia pe pinangidom ,ninna angka raja bius i . Antong hupangido lehon tohap na lobi denggan jala uli tu lae Pananaluksuk dohot siboru ibot di parbiusan  rodi pinomparna sogot marsusundut-sundut ,jala dang jadi manang ise mangula hajahaton tu ahu dohot pinomparhu  nang sisolhothupe marsundut-sundut.Jala lehon hamu naporlu laho pasinok angka aji on ninna.Dung i marpadan ma nasid a jala marbulan .Dilehon ma angka naporlu pasinok angka aji i tu Oppunta.

      Ditanom ma aji i tu ingananan na soding di hariara sihuting ninna goar ni i, ima gala- gala dongdang na tubu di…. Dibahen i do umbahen sai di orai angka natua  -  tua hita laho tusi.”Sotung ma mahua ho anon disi”! ninna.
       Hape jojot do najolo panurat sejara on marmahan horbo disi jala nijangkit do gala-gala dondang i,ai tabo allangon parbuena , alai ingkon sasambola do huroha boi allangon sian sada parbuena,alana molo niallang himpal sada-sada olo do hansit butuha. Hehehhe…he..Ai naburju do Oppunta Ate?




                                                        
                                                          BAB III . Pangujungina.
     3.1 panimpulina .
       1 . Baliga do binaligahon , barita do binaritahon ,alai songon i ma sejara ni Oppunta husurathon  dison ,ai songon i do ditonahon tu hami pomparanna marsundut-sundut.sian  gombung,tu gambang,sian daoppung tu damang,sian damang muse sahat tu ahu,ido umbahen naboi hutariashon sejara on jala sinurahon asa,hita pinompar
ni Oppunta Oppu Gumara marsada, mardos tahi ,marpos ni roha tu Amanta Debata,soada mara soada bingkolang  di hita angka pinomparna dohot angka pinompar ni sisolhotna marsundut-sundut,songon angka padan napinasahat ni angka halak naasing tu Oppunta , Tona ni Opunta :             o         
Tona on ma naporlu siingotonta asa unang adong hosom dirohantabe maradophon Pomparan ni Oppunta Paliang.
Boi do ingotonta siak ni bagi ni Oppunta , alai unang ma tahosomi angka pinompar ni Oppunta Paliang ,nang maradophon angka dongan jolma.Sai masiamin-aminan ma hita songon lampak ni gaol,masitungkol-tungkolan songon suhat di robean.

      2.Tarsingot di angka harta warisan sian oppunta Oppu Gumara.
          Pambagian ni harta pusaka ni Oppunta Oppu Gumara,nabinoto shat rodi tingki on songonon ma :
         a.Sopo bolon diwariskan tu Opunta Pugumara II dohot pusaka ni oppunta nadisopo i dohot uma margogo 500
            kaleng pauseang sian Opunta Rj Silamosik asa adong biaya mangurus sopo i dohot pusaka i.
         b.Sada jabu ruma diwariskan tu oppunta Pu ni Humlan.
         c.Ruma situa tua diwariskan tu Oppunta Pala Uluan dohot sada hajo marisi parpagaran.
         d.Sada sopo diwariskan tu Oppunta Tuan Madiri.
         c.Sada hajo marisi pagar dohot gana-ganaan diwariskan tu pomparan ni opunta partoruan (Lbn Simangambit )
     3.Sopo bolon i ima namarsintuhun bahen inganan ni pusakka ni Oppunta Oppu Gumara.
        Molo dipatombom sopoi ,angka hudon-hudon namarisi aji i dipaorot tu sopo na disiamunna ido,ndang boi   
        dibahen tu bagas na asing,manang dipukka ingananna.
   
     4. Najolo tingki dakdanak sampe 10 taon naung marruma tangga namanurat sejara on, andorang so adong
         namago sian pusakka i sai olo do sipata adong soara tarsongon soara ni ernga mangkuling humaliang huta  
         Parbagasan ,alai parjolo do binege soara i dihariara ni Oppunta i ,ai didok natua-tua pangulu balang i do
         namangkuling songon i.Ker……r r r r r r r r r r r .ninna.
         Ala sai parjolo habegean soara i di hariara i. Ra, ala ni i gabe digoari natua-tua do hariara i hariara par ulu-
          balangan.

         Songon ima sejara ni Oppunta Oppu Gumara na sai jotjot dipajojor angka natua-tua ,pomparanna naumboto
         marpollung uju dingoluna,nagabe songon tona ma i umbahen pola porlu disurat,namanurat sejara on.asa tang-
         botoon dohot ingoton ni hita angka pinomparna marsundut-sundut.

        3.2 . Soso-soso.
        Tu hita pomparan ni natua-tuai Oppu Gumara disosohon do :
       1.ingot unang maingot hu                             ,
            Hita pomparan ni natua-tua unang olo hita marhosom tu dongan jolma,sai parroha nabasar ma hita ma-
                    radophon dongan jolma,sotung ma olo hita mambuat na sougasanta,taorom ma hisap-hisap ni daging,
                    jujur mangulahontabe,asa diborhati sahala ni natua-tua hita,burju ma hita marguru songon Oppunta
                    asa dapotan poda nauli,padot mangula-ulaon asa dapot sipanganon.Ai poda ninatuatua do mandok:
                    Pidong ambaroba pidong harangan,naburju mangula butongan mangan.
                    Pidong garugu pidong ni toba,naburju marguru dapotan poda.
         
      2.Pusakka natininggalhon ni oppunta unang dihasoi,
                 a.Tajaga ma sopo bolon dohot isina pe ,nang hariara parulubalngan i,unang adong na manghasoi manang
                    dia pe na adong disi, masi oppot rohana be asa unang adong rohana mambuat manang aha sian sopo
                    i,dohot hariara i unang  tubu parmaraan di ngolunabe.Somalna molo tarihut ranggas ni hariara i di- 
                    boan  tu jabu olo do ro ulok nabirong tu jabu,saleleng so dipaulak tu pambutanna i sai humaliang di 
                    jabu do ulok i.Adong muse do hau na asing sobinoto goarna dilambung ni hariara i ,ipe tunas ni
                    panabaan najolo doi didok natua-tua bahen pandindingan ni ruma, mate do ninna namanaba hau i.
                 b. Unang sai adong sian hita pomparan ni natua-tua i mandok siar Oppu Gumara tu dirina ,ndang adong
                     siar nagabe jala na mauli bulung .alai ianggo paingothon olo ma tagamon tutu . Ai sonari nunga muba
                     zaman.Ndang tingkina be mangasa hadatuon sonarion,ai zaman nacanggih nama nuaeng marlaku.
                
                    Pauk- pauk hudali ,pago-pago tarugit,nahurang taulahi,  nasala tapauli.                                               
      




                                                                           Nara sumber
  Sebagai  sumber sejarah ini di tunjukkan beberapa orang tua.
                                Oppu Si Tomuan  Manurung (Kepala desa/ Parsarune )  
       Inilah photo ayah kandung sipenulis Sejarah ini ,semasa hidupnya ,dari sejak tamat kls 6 SR ,beliau marguru marsarune kepada Oppung kami Bisara Nainggolan di Lumban Nainggolan .Setelah dapat ilmunya maka diberi gelar Parsarune oleh semua orang.Selama 20 tahun beliau bekerja sebagai Parsarune,sampai melanglang buana ke seluruh daerah di Toba,Humbang, Silindung,Barus,Sibolga,Simalungun,Tapanuli SelatanSumatera Timur.Pada saat itu saya belum lahir.Karena kurang istirahat maka beliau sering sakit,akhirnya ditinggalknya pekerjaan sebagai pargonsi.Setelah saya lahir masuk menjadi agama Katolik, berapa tahun kemudian beliau diangkat menjadi Vorhanger, setelah saya berumur 16tahun beliau diangkat jadi Kepala Desa Parbagasan selama 20 tahun.Sebagai panutan dalam adat istiadat juga tak meninggalkan tugas mulia di Gereja.Tahun 1987 Ayah tercinta pergi kesisi Allah disurga karena penyakit Kancer,dengan umur 85 tahun .                                                            

                                             Oppu JuVentus Manurung   
     Inilah photo saudara sepupuh ayah penulis sejarah ini,Saya manggil beliau Bapa Uda.Semasa hidupnya beliau adalah guru sekolah merangkap Vohanger HKBP.Beliau juga guruku semasa SR di Godung Janjimatogu . disamping tugas yang diemban beliau aktip sebagai pemuka adat.Bapa Uda ini berangkat kesisi Allah di Surga tahun 2010,dengan umur 84 thn.




                                                                                                                                                                                                             



     Hariara on ma nadigoari Hariara parulubalangan manang hariara si Huting,natubu do andalu bintatar   alai disoluk hariara.Tantanna do gabe bonana.




                                                                            Datu Tuanku Rao